როგორ აღწერა ჭაქვინჯის ციხე გერმანელმა მეცნიერმა მე-19 საუკუნეში
ცნობილმა გერმანელმა ბუნებისმეტყველმა, პეტერბურგის მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტმა კარლ ედუარდ ფონ აიხვალდმა (1825-1826) საქართველოში მოგზაურობისას მოინახულა იდუმალებით მოცული ჭაქვინჯის ციხე.
მეცნიერის აღწერით, კირქვიან მთაზე აღმართული ციხე-სიმაგრე გამოირჩეოდა მცირე ზომის კოშკებითა და სათოფურებით. განსაკუთრებით საინტერესოა მისი ცნობა ციხიდან 60 ნაბიჯის დაშორებით მდგარი მარტოხელა კოშკის შესახებ, რომელიც, გადმოცემით, ციხესთან მიწისქვეშა გვირაბით იყო დაკავშირებული! მიუხედავად იმისა, რომ დადიანის ნებართვის გარეშე ციხის ეკლესიაში ვერ შეაღწია, მისი დეტალური აღწერა საშუალებას გვაძლევს უკეთ გავიცნოთ ქართული კულტურული მემკვიდრეობის ეს უნიკალური ძეგლი.
ჭაქვინჯის ციხე – საქართველოს შუასაუკუნეების საგანძურია. ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის სოფელ ჯიხაშკარში, ჭანისწყლის ხეობის მაღალ ბორცვზე აღმართული ჭაქვინჯის ციხე საქართველოს ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლია.
ეს შთამბეჭდავი ციხე-სიმაგრე IV-XVII საუკუნეებში აშენდა და სამეგრელოს მთავართა – დადიანების სასახლესა და რეზიდენციას წარმოადგენდა. არქეოლოგიურმა გათხრებმა სამი ძირითადი სამშენებლო პერიოდი გამოავლინა: IV-VI, VIII-IX და XVI-XVII საუკუნეები.
დღეს ჭაქვინჯის ციხე ეროვნული მნიშვნელობის ძეგლია, რომელიც მნახველებს საქართველოს მდიდარ ისტორიასა და არქიტექტურულ მემკვიდრეობას აზიარებს.
